محل بازي كودك
از ديرباز مربيان هوشمند و آفريننده همواره به اثرات محل بازي كودكان و وسايل بازي كودكان توجه داشته اند. تاب سرسره كودك ، شن بازي، وسايل بازي، همه بر رشد كودك موثرند. فرديك فروبل ( ابتداي قرن نوزدهم) طراحي محيط و فضاسازي براي كودكان را با طراحي فضاي سبز و باغ كه پيوسته در حال تغيير است مقايسه مي كرد، فضاهايي كه تخيل پرور و راهنماي تخيلات و خلاقيت و رفتار كودكان و بازي كودكان است.
مارگارت مك ميلان مربي نامدار مي نويسد« بهترين فرصت ها براي رشد و پيشرفت كودك در حيطه بازي هاي آزاد و دسترسي به مواد گوناگون نهفته است». يكي از راه هاي فراهم آوردن اين گونه شرايط اين است كه محوطه بازي كودك را به سطوح فعاليت تبديل كنيد كه كودكان بتوانند از ميان آنها دست به انتخاب بزنند. براي نمونه:
فضاي تغذيه، جاي سه پايه هاي نقاشي، و محل بازي هاي شلوغ و پر ريخت و پاش و خلاق بايد نزديك دستشويي قرار داده شود. كف اين محوطه نبايد ليز باشد و به آساني تميز شود.
كم سر و صداترين گوشه اتاق را براي مركز كتابخواني، ساختمان سازي و فضاي خصوصي كودك انتخاب كنيد. اين قبيل فعاليت ها بيشتر روي كف زمين يا اتاق انجام مي شود، بنابر اين به منظور راحتي بيشتر و جلوگيري از مزاحمت و پخش صداها از موكت (يا بهتر اينكه از فرش كه ضربه گيرتر و نرم تر است) استفاده كنيد. به كمك بالش و كوسن مي توان جاهاي بدون جاذبه را به گوشه هاي دنج و راحت مبدل كرد.
بايد جاهايي را نيز براي اينكه كودك بدون كار و فعاليت خاصي بتواند در آنجا بنشيند تدارك ديد. كودكان به طور غريزي امن ترين گوشه اتاق را شناسايي مي كنند و با تكيه دادن در آنجا احساس امنيت مي كنند. كودكان خردسال مكان ها و جاهاي غار مانند و آلونك مانند كه سقف كوتاه دارند را دوست دارند. حتي جعبه هاي بزرگ مقوايي بر آنها خانه دنج و راحتي به شمار مي رود.
چنانچه مدتي بگذرد و كودكان از فضاي معيني كمتر استفاده كنند در آن صورت مي توانيد آن جا را بازسازي كنيد. اگر به دقت بازي كودك را مشاهده كنيم و به نظرهاي آنها گوش بدهيم خودشان ضرورت بازسازي فضاها را به ما نشان مي دهند، از همين راه است كه به صورت پيوسته مي توان دست به تهيه و تدارك فضاهاي آفريننده زد.
هر قسمت از فضا چگونه مشخص مي شود؟
حد و مرزهاي مكان و فضا، بيش از آنچه بازي كودك را محدود كنند باعث افزايش ايمني و توان تمركز او مي شوند. البته اين هم هست كه لازم نيست حد و مرزها به صورت دائمي باشند و همچنين ،نبايد مانع نظارت شوند. بعضي اوقات يك تكه فرش يا يك مرز مشابه در معرض ديد و نظارت مي تواند فضا و مكان معيني را شكل دهد، با اين حال بايد ديواره هاي جدا كننده براي تعيين محدوده سطوح فعاليت و هدايت رفت و آمدها وجود داشته باشد. اين ديواره هاي جدا كننده مي توانند از پارچه ، ديواره هاي مشبك يا اسباب و اثانيه ديگر باشند. براي مثال كاربرد قفسه ها به صورت حصار يا مانع ، كاري است منطقي كه امكان مي دهد فضاي معيني كاربردي دوگانه پيدا كند و براي نمونه ، هم برا تقسيم بندي اتاق باشد و هم انبار نگهداري اشيا. هرگاه اين قبيل ديوارها براي كودكان نوپا و كودكان پرجنب و جوش جاي تكيه و دستگيره هم داشته باشد، شرايط مساعد تري براي آنان فراهم مي آورد.
اگر راه هاي عبور عرض درست و دقيق داشته باشند كودكان مي توانند به راحتي فعاليت معيني را كنار بگذارند و دست به بازي و فعاليت ديگري بزنند. بنابراين وقت بگذاريد و در نظر آوريد كه راه هاي عبور چگونه تكوين پيدا مي كنند راه ها و مسير ها بايد فعاليت آنان پيچ و خم داشته باشد. در شرايط آرماني سطوح فعاليت و جا و مكان بازي كودكان از سه جهت بايد محصور شود تا بازي و فعاليت آنان را رفت و آمد ها مختل نكند. اگرسطوح فعاليت فقط در كنار ديوارها تنظيم شوند، ممكن است، قسمت بزرگي از فضاي باز اتاق به مسير دويدن كودكان تبديل شود. براي جلوگيري از اين پيشامد، با استفاده از ديواره هاي محكم فعاليتي را در وسط اتاق سازماندهي كنيد.
وسايل بازي كودك چه ويژگي هايي بايد داشته باشد؟
وسايل و اسباب مهد كودك بايد متناسب با اندازه قد و قامت كودكان تهيه شوند و براي استفاده دراز مدت كودكان پرانرژي ، استحكام فراوان داشته باشند. در عين حال براي اجتناب از آسيب ديدن كودكان هنگام بازي كودك بايد لبه هاي آنها گرد شده باشد. براي انتخاب وسايل و اسباب مهد در نظر داشته باشيد كه براي «برانگيختن» كودكان نياز به رنگ هاي اصلي درخشان است. وسايل و اسباب پلاستيكي، احساس مصنوعي و ساختگي بودن را در فضاها ايجاد مي كند حال انكه دست زدن و تماس با اسباب چوبي احساس آشنا و خوشايندي به شخص مي دهد. تنوع الگوها و رنگ ها نيز فرصت هايي را براي يادگيري فراهم مي آورد.
صندلي ها بايد محكم و استوار باشند، و اندازه آنها طوري باشد كه هنگام نشستن روي آنها به راحتي پاهاي كودكان روي زمين قرار گيرد و احساي راحتي و امنيت كنند. چنين شرايط موجب مي شود كودك بهتر بتواند قسمت بالا تنه خود نگهدارد و كنترل كند. هماهنگي و تناسب بين بلندي ميز و صندلي نيز بسيار پر اهميت است. بيست سانتي متر كوتاهتر بودن كف و نشيمن صندلي از روي ميز، با اندازه هاي بدني بسيار از اين دسته كودكان هماهنگي دارد. صندلي هاي لبه دار مي توانند احساس امنيت بيشتري به كودكان كوچكتر بدهند.
ميزهايي با قابليت تنظيم ارتفاع براي مكان هاي آموزشي يا محل بازي كودك كه در آنها قد كودكان تفاوت هاي قابل توجه دارد بسيار مفيد است. بلندي اين گونه ميزهاي به تناسب نوع فعاليت كودكان قابل تغيير به صورت ايستاده يا نشسته است، و همچنين براي موقعيت هايي غير از ساعات رسمي مدرسه يا براي كودكان با نيازهاي ويژه كارايي دارند. بعضي ميزها به شكل قلوه و كليه هستند طوري كه مراقب مي تواند به راحتي به همه كودكان دسترسي داشته باشند.
وقتي كودكان خردسال راحت و آرام باشند، بازي هاي معني دار و شكوفا جاري مي شود، بنابراين موقعيت فضاي محيطي كه كودكان خردسال در آن به سر مي برند بايد شبيه به فضاي امن خانه باشد. نورپردازي طبيعي ، سطوح چوبي، سبدهاي حصيري، پرده ها و گياهان مي توانند احساس هماهنگي و توازن ايجاد كنند.
طبيعت بهترين نمونه محيط آرامش بخش است. چشم اندازهاي گسترده دريا و آسمان و دشت ها جلوه هاي گوناگون رنگ هاي آرام را به نمايش مي گذارد. رنگ هاي هيجان برانگيز مثل قرمز يا زرد در فضاهاي كوچكتر به كار مي روند. وقتي فضايي را براي كودكان آماده مي كنيد رنگ هاي روشن را مي توان با پراكندگي هاي پرجاذبه تدارك ديد. تحقيق «رجيو اميليا» درباره ويژگي هاي فضاهاي آموزشي نشان ميدهد:«وجود كودكان، به خودي خود جلوه بارزي از رنگ هاست… بنابراين محيط نبايد با رنگ هاي فراوان، شلوغ و اشباع شود بلكه بايد كم يا بيش با رنگ دهي اندك آراسته شده باشد تا در كنار حضور كودكان ، بيشترين هماهنگي در محيط ايجاد شود».
خريد تجهيزات بازي مهد كودك
اگر در فكر طراحي فضاي آموزشي يا محل بازي كودك براي كودكان خردسال هستيد، مي توانيد به سايت ايمن ترافيك كالا مراجعه نماييد و تجهيزات بازي كودك را از اين سايت تهيه نماييد.
